Can 3 hafta önce bir kez daha master A klasmanında ITT Türkiye Şampiyonu oldu. Onu kutlarken, yeni yazdığı Fransa Turu etapları ve bisikletçileriyle ilgili bir analizi bloga koyduk.
Fransa Turu 2006-2010 Verilerinin Analizi
28.06.2011, Can Şakarcan
Fransa Turu gibi yarışları izlerken öncelikle ilk sıraları alan sporcular, parkurların önemli kısımları gibi unsurlar dikkatimizi çekmektedir. Ancak, yarışa katılan 200 civarında sporcunun performansının incelenmesiyle de önemli bilgiler elde edilebilir. Bu çalışmada 2006 ila 2010 yılları arasında düzenlenmiş beş Fransa Turu'nun verileri bilgisayar yardımıyla incelenmiştir.
Etaplar
Etaplar parkurun içerdiği yokuş miktarı ve yarışın toplu çıkışla veya saate karşı yapılması kriterlerine göre sınıflandırılmaktadır. Çok etaplı yarışlarda genellikle her türden etap kullanılmaya çalışılmaktadır. Aşağıdaki grafiklerde ilgili dönemdeki Fransa Turu etapları hakkında özet bilgiler yer almaktadır.
Toplam etap uzunluklarının yıllar içindeki değişimini incelediğimizde düz etapların artırılma, ferdi saate karşı etapların azaltılma eğiliminde olduğunu görüyoruz. Bu, sporcuların aşırı derecede yorulmalarını engellemek için yapılıyor olabilir. "Yarışı Tamamlayanların Oranı" adlı grafikte görüldüğü gibi bisikletçilerin Fransa Turu'nu tamamlama oranları artma eğilimindedir. Ancak, bunun sebebinin parkurların kolaylaşması olup olmadığını bilmiyoruz.
Sporcuların Ülkelere Dağılımı
Aşağıdaki grafikte söz konusu beş yıllık dönemde Fransa Turu'na katılmış sporcuların ülkelere dağılımı gösterilmektedir. Bu grafikte bir sporcu birden fazla yılda Fransa Turu'na katılmışsa katıldığı her yıl için sayıma dahil olmaktadır. Bu nedenle grafiğin birimi "adam yarış"tır.
Bisikletçilerin Fiziksel Özellikleri ve Etap Tiplerinin Yarış Sonuçlarına Etkisi
Bisikletçilerin vücut ölçülerinin hıza etkisi konusunda bir çok kaynakta teorik bilgiler bulunmaktadır. Ayrıca yarışlarda özellikle ilk sıralardaki sporcuların fiziksel özelliklerini gözlemleyerek de bazı sonuçlara ulaşabiliyoruz. Ancak, ilk sıralardaki sporcular sayıca azınlıkta ve genellikle istisnai yapıda oldukları için, geneli ne kadar iyi temsil ettikleri tartışılabilir. Bu nedenle kolayca dikkatimizi çeken az sayıda yıldız sporcu yerine, çok sayıda sporcunun çeşitli parkur tiplerinde elde ettiği ortalama derecelerin bilgisayar yardımıyla analiz edilmesi özel önem kazanmaktadır.
Bu kısımda amaç kişisel özelliklerin yarış sonuçlarına etkisinin incelenmesi olduğu için takım saate karşı etabı dikkate alınmamıştır ve her sporcunun her etapta elde ettiği sıralama ölçüt alınmıştır. Böylece grafiklerin hesaplanmasında kullanılacak 17.517 adet değer çıkmıştır.
Sporcular analizde boy, kilo, VKI (vücut kitle indeksi) ve yaş gruplarına ayrılmışlardır (VKI kişinin boy ve kilo oranı ile ilgili bir ölçüttür ve şu şekilde hesaplanır: Kilo(kg) / Boy(m)2). Bir grupta 10'dan az sayıda sporcu olduğu durumda bu grup analiz dışı bırakılmıştır. Çünkü, örneğin 18-20 yaşları arasında yalnızca iki sporcu vardır ve bunlardan birinin dahi sakatlık, hastalık, takım taktiği gibi nedenlerle olağan dışı sonuç elde etmesi bu yaş grubunun ortalamasını önemli ölçüde değiştirebilir. Gruplardaki sporcu sayısı hesaplanırken bir sporcu farklı yıllarda Fransa Turu'na katılmışsa her yıl için sanki farklı kişiymiş gibi hesaplanmıştır. Bunun sebebi örneğin bir sporcunun bir yıl kaza, hastalık gibi nedenlerden ötürü kötü sonuç elde etmesinin diğer yılları etkilemeyecek olmasıdır. Ayrıca, örneğin bir sporcu Fransa Turu'na 3 kez katılmışsa her seferinde farklı yaştadır. Sonuç olarak sporcu adetlerinin birimini "adam yarış" olarak düşünmek gerekir.
Bisikletçilerin yaş ve fiziksel özellikleri ile etap tiplerinin sonuçlara etkisi aşağıdaki grafiklerde özetlenmiştir:
Grafiklerdeki dairelerin rengi parkur tipini göstermektedir. Örneğin mavi renkli daireler "Düz", yeşil renkliler "Ferdi Saate Karşı" etapları göstermektedir. Dairelerin büyüklüğü ise elde edilen başarıyla orantılıdır. Örneğin boyla ilişkili grafikte, boyu 166-170cm arasındakilerin "Zirvede Bitiş" tarzı parkurlarda en başarılı grup olduğu görülmektedir. Aşağı kısımdaki sarı çubuklar ise her gruptaki sporcu sayısını (adam yarış) göstermektedir. Örneğin 21-25 yaş arasında 191 sporcu yer almıştır.
Yaşla ilgili grafikte 36-40 yaş grubundaki sporcuların çoğunlukla tahmin edildiğinin tersine hiç de başarısız olmadıkları görülmektedir. Hatta yokuş etaplarında en başarılı grup budur. Bu sonuç elbette çeşitli şekillerde yorumlanabilir. Örneğin yalnızca çok seçkin sporcuların bu yaşlarda Fransa Turu'nda yarışmaya devam ediyor olmaları bir sebep olabilir. Bu yaşlarda yaş ilerledikçe performansın arttığını düşünmüyoruz.
Bisikletçilerin fiziksel özellikleri ile ilgili yukarıdaki grafiklerde etap tiplerinin etkisi topluca görülecek şekilde özetlenmiştir. Daha detaylı rakamlar ise aşağıdaki grafiklerde bulunabilir. Bu grafiklerde ölçüt sıralamadaki yer olduğu için yukarıdaki grafiklerdekinin tersine küçük değerler daha yüksek başarıyı göstermektedir.
Grafikler genel olarak yaygın inanışlarla örtüşen sonuçlar vermektedir. Örneğin düz etaplarda iri yapılı sporcular, yokuş etaplarında ise ufak yapılılar daha başarılı gözükmektedir.
Çok etaplı yarışlarda genellikle her türden parkur bulunduğu için her tür fiziksel özelliğe sahip sporcu yeri geldiğinde şans bulabilmektedir. Dünya Şampiyonası, Avrupa Şampiyonası, Olimpiyatlar ve ülke şampiyonaları gibi tek etaplı önemli yarışlarda ise büyük çoğunlukla "Orta Dağ" sınıfına girebilecek parkurlar kullanıldığını görüyoruz. Bu analizin sonuçları da bu seçimin ne kadar doğru olduğunu gösteriyor. Grafiklerde "Orta Dağ" etapları çeşitli fiziksel özellikteki sporcular arasında en dengeli sonuçların elde edildiği etaplar olarak dikkat çekmektedir. Bu nedenle, tek etaplı yarışlar için en az %5 eğimli, 100 ila 300 metre irtifa kazanılan uzunlukta yokuşların bulunduğu Orta Dağ türü parkurlar her tür fiziksel özelliğe sahip sporcuya eşit şans tanıyan, en adil seçimler olarak gözüküyor.
Can Bey'i yayınlarda da dinlemek isteriz.
YanıtlaSil