27 Kasım 2011 Pazar

Amerikan Futbolu Öğrenelim

Burada bol bol Amerikan Futbolunda tuttuğum takım olan Chicago Bears'dan (ve bazen başkalarından) bahsediyorum. Bu yazılarım aynı zamanda nfltr.com sitesinde de yayınlanıyor. Sezon tam gaz gidiyor, playoff savaşları kızışıyor, Bears iyi gidiyor, o halde neden bir Amerikan futbolu öğrenme yazısı yazmayayım ki?

Çok sayıda maç 80 bin kişinin üzerinde seyirci ile oynanır.

Bu iş beyzbol ve bisiklet kadar kolay(!) olmayabilir. Sebebi de Amerikan futbolunun nisbeten daha iyi biliniyor olmasıdır. Hele benim gibi 80'lerde çocuk 90'lar genç olan kuşak, HBB (iyi tivi) özel kanalının ısrarla verdiği Amerikan futbolu ile ilgili öğretici programı ilgiyle izleyerek bir hayli bilgi sahibi olmuştu, filmlerde gördüğümüz bu garip ve vahşi görünümlü sporun aslında son derece akıllıca olduğunu anlamıştık. Maalesef çok derin olmayan Internet aramalarında HBB'nin bu videolarına ulaşamadım. Ayrıca HBB'de bu yayınları kimin akıl ettiğini de bulamadım.

Günümüzde ise hem Internet üzerinden bilgiye ulaşım daha kolay, hem de Amerikan futbolu maçları sezon devam ettiği sürece kolayca takip edilebiliyor. Bu yazıyla amacım hem hiç bilmeyenlere iyi bir giriş olması, hem de halihazırda takip edenlere belki ekstradan birkaç kelam aktarabilmek olacaktır.

Maçların Genel Yapısı

Amerikan sporlarının en ayırıcı özelliği bol bol maç olmasıdır. NBA'de 82 maç, MLB'de 162 maç. Üstelik bunların üstüne playoff yükü de gelir. Amerikan futbolu, yani NFL'de ise bunun tam tersidir. Bir takım normal sezonda sadece ama sadece 16 maç yapar. 17 hafta sürer normal sezon, her takımın sezon içinde bir hafta nefes alma hakkı vardır. Üstüne yapılan playoff'da ise her tur tek maç üzerinden oynanır, sezonu üstte bitiren takım, o tek maçta evsahibidir. 32 takımdan 12'si playoff'a kalır ve normal sezonu ilk 4 sırada bitiren takımlar ilk turu pas geçerler. Yani ekstra bir hafta dinlenmeyle ödüllendirilirler.

Bunları vurgulamamın sebebi, Amerikan futbolunda bir maç adeta bir savaştır. Her maç önemlidir. Her oyun önemlidir. Mücadele çok yoğundur. Aynı bizim futbol gibi haftasonu bir maç yapılır, sonra bütün hafta vıdı vıdı dedikodusu olur. Her hareket ince ince mercek altına yatırılır. Sabır yoktur. O yüzden bu yazı da genelde tek bir maç üzerinden gidecek. (Tüm bu laflardan ABD'nin diğer popüler sporu olan beyzbol ile ayrı kamplarda olduğu anlaşılabilir)


Amerikan futbolunda skor, en temel olarak topu alıp karşı takımın endzone'una (yani aut çizgisinin ötesine, o alanın hepsi kaledir) ulaştırmakla yapılır. Buna da touchdown (yani gol) denir, genelde kısaca TD diye yazılır. Ulaştırmak derken, hücum oyuncusu o alan içinde topa sahip olmalıdır, ya top elindeyken koşarak, ya da kendisine atılan pası tutarak.
Endzone'da, elinde topu tutan hücum oyuncusu

Amerikan futbolunda hücum eden takımın 4 tane down hakkı vardır. Down, topun oyunda olduğu süredir. Defans oyuncusu elinde top olan hücum oyuncusunu yere indirdiğinde, yani tackle yaptığında, oyun sahası dışına ittiğinde veya atılan pas tamamlanamadığında, veya TD yapıldığında biter.

Hücum eden takım 4 down hakkında 10 yarda kadar ilerlemelidir. Eğer herhangi bir down'da 10 yardayı geçmişse tekrar 1. down hakkını kazanır. Böyle böyle topu kaptırmadığı sürece rakibin endzone'una doğru ilerleyebilir.

Yarda olayı önemli olduğu için Amerikan futbolu sahaları cetvel gibi çizgilerle doludur.

Bir Down'ın Anatomisi

Bir down başlangıcında 3 tane değişken vardır: Birincisi bulunulan konumdur. Örneğin Chicago'nun 45. yardı dendiğinde topun Chicago takımının endzone'una 45 yard uzaklıkta olduğu anlaşılır. İkincisi o anki down sayısıdır, üçüncüsü de yeni bir "1st down" kazanmak için kaç yarda kaldığıdır. İlk hakta "1st and 10" ile başlanır. Eğer down sonucunda 4 yarda ilerlenebildiyse oyun 41. yardadan "2nd and 6" diye devam eder. Burada yine örneğin 3 yarda ilerlenebildiyse "3rd and 3" olur. Veyahut, diyelim ki 2. down'da 25 yard ilerlendi, top artık 41 - 25 = 16. yardadadır ve tekrar "1st and 10" olmuştur.

Bir down snap ile başlar. Snap'de center (C) pozisyonundaki oyuncu yerde duran top bacaklarının arasından geriye doğru atarak oyunu başlatır. Topu genelde ilk alan quarterback (QB)'dir.

İki tane hücum opsiyonu vardır. Birincisi koşu oyunu, yani rushing'dir. Bu oyunda QB topu aldığı gibi running back (RB) pozisyonundaki oyuncuya elden verir. RB topu eline alıp ileri doğru koşmaya başlar. Bu sırada diğer hücum oyuncuları ona yol açmaya çalışırlar. Defans oyuncuları da bu sırada RB'yi yakalayıp tackle etmeye çalışırlar.

Bu videoda koşu oyunu örnekleri vardır.

İkinci opsiyon pas oyunudur. Topu alan QB geriye doğru çekilip pas atacak adam aramaya başlar. Bu sırada defans oyuncuları QB'yi yakalamaya, hücum takımının bir grup oyuncusu da QB'yi korumaya çalışır. Bu sırada bir grup hücum oyuncusu da pas almak üzere hareket ederler. QB bu oyunculardan birine doğru pasını gönderir. Eğer oyuncu pası yere düşürmeden alabilirse o kadar yarda ilerlemiş olur, dahası pası alırken yere düşmemişse koşarak daha da fazla ilerleyebilir.

Bu videoda pas oyunu örnekleri vardır.

Hücum eden takımın 4 down hakkı vardır demiştik. Genelde 4. down'a gelindiyse ve henüz 10 yarda geçilemediyse artık koşu veya pas oyunu denenmez. Çünkü 4. down'da 10 yarda geçilemezse top bulunduğu noktada rakip takıma geçer. O yüzden top, eğer rakip endzone'dan uzaktaysa punt (yani degaj) ile ileri doğru ayakla vurulur. Amerikan futbolunda saha pozisyonu önemlidir, eğer top rakip takıma kendi endzone'una yakın noktada verilirse bu önemli bir dezavantaj yaratır. Punt ise topu daha uzakta vermeye yarar.


Burada bir punt örneği var. Gerçi sonra dönüşü kötü oluyor ama neyse...

Eğer top rakibin endzone'une yakınsa, ve 4. down'a gelindiyse bu sefer ayakla field goal (FG) yaparak skor yapılabilir. Bu oyunda kicker denen ve topa iyi şut vurabilen özel oyuncu topa ayakla vurarak endzone'da bulunan direklerin arasından geçirerek skor yapar. TD 6 sayı kazandırırken, FG 3 sayı kazandırır. Yani daha az sayıya razı olarak top karşı tarafa teslim edilebilir.

Başarılı bir FG

Bazen 4. down normal pas veya koşu oyunu olarak da kullanılabilir. Eğer maçın sonlarındaysa ve hücum takımına rakibine yetişmek için FG ile kazanacağı 3 sayı yetmiyorsa, veya punt yaparak topu vermenin anlamı kalmadıysa 4. down'da normal oyun yapılır. Bazen maçın ortasında bile olunsa 4. down'da 1 yardadan az mesafe kaldıysa riske girilerek kısa koşu oyunu kullanılabilir.

Bir de hileli oyunlar vardır. FG veya punt yapılacakmış gibi sahaya dizilip topa vuracak oyuncu topa vurmak yerine pas verebilir. Bu oyunlar doğal olarak nadir kullanılır ve genellikle başarısız olur.

Kurallar

Amerikan futbolu belki de en çok kuralı olan takım sporudur. İtiraf etmem gerekir ki ben de hala bilmediğim kuralları öğreniyorum maç izlerken. Bunun bir sebebi oldukça sert ve temaslı bir spor olması yanında, futbolların garip evrimidir. Sahada da kuralları uygulamakla görevli bir sürü hakem bulunur. Elbette burada tüm kuralları anlatmamıza olanak yok, ama en azından bariz olanlarını verelim.
Hakemler istişare ederken

İlk olarak skor yapma kurallarını verelim. TD 6 sayıdır. TD sonrası conversion denen garip bir uygulama vardır. Buna göre TD yapan takım isterse topla çok yakından bir de FG yapar. Eğer bu iki direğin arasında geçerse 1 sayı daha kazanır. Genelde bu tercih edilir ve nadiren kaçar. O yüzden TD'ler pratik olarak 7 sayı kazandırır diye kabul edilebilir.

Eğer hücum takımı isterse 2 sayılık conversion kullanabilir. Bu sefer TD sonrası 3 yardadan 1 down hakkı kullanılır. Bu down TD ile sonuçlanırsa 2 sayı kazanılır. Örneğin hücum eden takım 8 sayı gerideyse ve maçın sonlarıysa beraberliği yakalamak için iki sayılık conversion denemesi elzemdir.

Conversion kuralının tarihsel sebebi şudur: Amerikan futbolunun türediği rugby'nin ilk zamanlarında topu ayakla vurarak iki direk arasından geçirmek esas amaç kabul ediliyormuş. Ama bu vuruş hakkını kazanabilmek için topu endzone'a getirmek gerekiyormuş. Endzone'a getirmek sayı bile kazandırmıyormuş. Ama sonra esas zor olanın topu endzone'a getirmek olduğu anlaşılınca işin rengi değişmiş ve endzone'a gelmek oyunun esas amacı olmuş.

Devam edelim: FG 3 sayı kazandırır. Bir de eğer hücum oyuncusu kendi endzone'unda tackle edilirse defans takımı 2 sayı kazanır. Buna safety denir. Ender görülür, çünkü olması için birçok şart vardır: Hücum takımı kendi endzone'una çok yakın olmalı, başlangıç noktasında topu alan QB kendi endzone'una kadar geriye gelmeli ve topu elinden çıkaramadan tackle edilmelidir.

Maç 15 dakikalık 4 çeyrek sürer. 1. ve 3. çeyrek sonunda hücum yönü değişir ama bulunulan yarda aynı kalır. Eğer maç berabere biterse 15 dakikalık bir uzatma çeyreği oynanır. Normal sezon maçlarında eğer uzatma çeyreği de berabere biterse maç da berabere (tie) biter. Playoff maçlarında ise maç bir takımın galibiyetiyle bitene kadar uzatılır.

Uzatma çeyreğinde normal sezonda ilk sayıyı yapan maçı kazanır. Bu kural uzatma çeyreği için para atışını çok kritik hale getirir, çünkü genelde para atışını kazanan hücumu seçer ve kazanmak için topu FG yapılabilecek mesafeye kadar getirebilmesi yeterlidir. Bu biraz haksızlık gibi olduğundan 2010'da yapılan kural değişikliğiyle sadece playoff'da ilk sayıyı yiyen takıma sadece bir seferlik hücum hakkı verilmiştir.

Amerikan futbolunda verilen cezalara penaltı denir. Hakemler oyun sırasında penaltılık durum gördüklerinde sahaya sarı mendil atarlar. Sonrasında oyun durur ve penaltıya sebep olan takıma 5 ile 15 yard arası değişen geriye gitme cezası verilir. Bazen down hakkı üzerinden ceza verilirken, pas tutacak adama yapılan nizami olmayan şarjlarda pas tutulmuş kabul edilebilir.

Horse collar tackle örneği

Bazı yasaklardan kısaca bahsedelim. İlk olarak kafaya müdahale kesinlikle yasaktır. Horse collar tackle denen, rakibi ensesindeki yakadan tutup çekerek düşürme yasaktır. Snap yapılmadan önce hareket etme, oyunu başlatmada yavaş davranma, oyun durduktan sonra gereksiz sertlik, top taşımayan adamı kavramak veya çekmek gibi çeşitli yasaklar da vardır. Bazı spesifik yasaklara pozisyonları anlatırken ayrıca değineceğiz.

Pozisyonlar ve Mücadele

Bu bölümde hem oyun akışı olarak, hem taktiksel olarak, hem de kurallar olarak ayrıntıya girebiliriz. Sporların olmazsa olmazı istatistik kalemlerini de ihmal etmeyeceğiz.

Önce bazı bilgiler: Amerikan futbolunda hücum ve savunma takımları farklıdır. Yani bir takım sahadayken hücumdayken sahada olan 11 (bu arada takımlar sahaya 11 kişi ile yayılırlar) ile defanstayken olan 11 farklıdır. Ayrıca punt, kickoff, FG gibi özel durumlarda sahada duran özel takımlar vardır. Özel takımlarda genelde hücum ve defans oyuncuları, çoğu da yedekler olmak üzere bulunur. Ayrıca özel takımlara özel oyuncular da vardır. Bu pozisyonları da yeri gelince açıklayacağız. Ama takım kadrolarında toplam 53 oyuncu olduğunu, bunların 47 tanesinin maç kadrosuna girebildiğini açıklarsak, hayli kalabalık bir kadronun yönetildiğini söyleyebiliriz. Zaten baş koça bağlı ofansif koordinatör ile savunma koordinatörü, ve bu koordinatörlere bağlı hücum ve defans hattı koçları, linebacker koçu, defensive back'lerin koçu, QB'ler koçu gibi çok sayıda koç bu oyunculardan sorumludur.

Amerikan futbolunda birçok hücum ve savunma formasyonu vardır ve oyunun bol bol duran karakteri ve sınırsız oyuncu değiştirme hakkı sayesinde her down'da değişik formasyonlar uygulanabilir. Şimdi en temel formasyonlar olan hücumdaki I formasyonu ile 4-3 defans formasyonlarının karşılıklı diyagramını gösterelim:

Mavi hücum, kırmızılar ise defans takımları
Hücum takımının formasyonunda önemli kısıtlar vardır. İlk kısıt, oyunun başladığı hizada (line of scrimmage) 7 oyuncu bulundurma gerekliliğidir. Bunlardan 2 tackle (OT), 2 guard (OG) ve 1 center'dan (C) oluşan 5 kişiye hücum hattı (offensive line) denir. Bu oyuncular 5 kişi yanyana durmak zorunda oldukları gibi, ikinci kısıt olarak bu oyuncuların pas almaları yasaktır. Ayrıca hücum takımından bir kişi hariç snap yapılmadan yerlerinden kıpırdayamaz. Bütün bunlara karşılık defans takımı başlangıç hizasının ötesine geçmemek kaydıyla istediği yerde durabilir ve snap yapılmadan istediği gibi hareket edebilir.
Burada gerçek oyuncularla formasyonlar. Sarı takım hücum ediyor
Oyunu snap ile C başlatır ve topu bacaklarının arasında quarterback'e (QB) verir. QB, bir Amerikan futbolu takımındaki en şöhretli oyuncusudur. Eğer o down'daki oyun koşu oyunuysa topu hemen running back'e (RB) verir ve orada işi biter. QB'nin esas gözüktüğü yer pas oyunlarıdır. Bu oyunlarda QB topu aldıktan sonra geriye doğru adımlayarak pas verecek arkadaşlarını arar. Bu sırada hücum hattı oyuncuları kendisini korumakla görevlidirler.

Defans hattı oyuncuları defensive tackle (DT) ile defensive end (DE)'lerden oluşur. Bunların pas oyunundaki görevi, QB'ye saldırmaktır. Eğer QB'ye ulaşırlarsa ve pas veremeden tackle ederlerse buna sack denir. Bu hem nisbeten narin bir oyuncu olan QB'yi yıpratır, hem de hücum takımının yarda kaybetmesine sebep olur. Bazen defans hattından olmayan oyuncular da geriden blitz yaparak QB'ye saldırırlar.

Sack videosu

Amerikan futbolunda top başlangıç hattının gerisindeyken geriye doğru pas verilebilir ve 1 kere de ileri doğru pas verilebilir. Birden fazla pas genelde bir çeşit hile olarak kullanılır. Norm olan QB'nin topu bir kerede ileri atmasıdır. Hücum ve savunma hatları itişirken hücum takımının wide receiver'ları (WR) ile bazı tightend'leri (TE) pas almak üzere saha içinde hareket ederler. Defans takımının cornerback'leri (CB) ile linebackerları (LB) bunları takip ederler. Tabii her görev mutlak değildir; bazen LB'ler blitz yapmak üzere QB'e saldırabilirler. Bazen TE'ler de pas almak yerine QB'i korumak üzere hücum hattına yardım ederler.

En nihayetinde QB topu pas olarak ileri fırlatır. Eğer topu tutulamadan yere düşerse veya saha dışına çıkarsa hiç ilerlenememiş ve down da sona ermiş olur. Eğer pas atılan hücum oyuncusu topu yakalarsa top o noktaya ilerlemiş olur. Bazen topu tutan oyuncu tutarken yere düşer ve down orada sonlanır. Eğer ayakta kalırsa koşarak daha da ileri gidebilir. Elbette oyuncu topu endzone'dayken yakalarsa TD olur.

Eğer pas olarak atılan top defans tarafından yakalanırsa interception (INT) olur. INT'i yakalayan oyuncu eğer ayakta kalıp bir de koşararak TD yaparsa buna "interception return TD" denir.
Çeşitli INT örnekleri

Topu yakalayan tutucuyu yakalama görevi genelde safety (S) denilen ve bir nevi libero gibi geride bekleyen defans oyuncularına düşer. Bunlar gereğinde pas atılacak oyuncuyu kovalama işine de girebilirler. Bir WR veya TE topu yakaladıktan sonra koşarken, diğer hücum oyuncuları da bloklama yaparak defansçıların topu elinde tutan oyuncuya ulaşmasını engellerler.

Bir QB'nin pas istatistikleri vardır. Bunlardan ilk başarılı pas yüzdesidir. İkincisi de pas başına yardadır. Attığı INT'ler ve TD pasları da önemlidir; ve bütün bunlar çeşitli formüllerle hesaplanarak QB rating denen tek bir rakama indirgenebilir.

WR'ler yakaladıkları pas sayısı ve kazandırdıkları yarda ile değerlendirilirler. Defansın önündeki oyuncular sack sayısı ile övünürken, arkadakiler kestikleri paslar, INT sayısı ve tackle sayısıyla övünürler. Hücum hattı oyuncuları ise ne kadar sack verirlerse o kadar eleştiri alırlar.

Eğer koşu oyunu seçildiyse bu sefer başroldeki oyuncu running back (RB)'dir. Bu oyuncu pas oyunlarında bazen açılıp pas da alabilir, bazen de hücum hattına QB'yi korumak için yardım eder. Koşu oyununda ise geriden hız alarak koşar ve topu aldıktan sonra o down için belirlenen rotaya doğru koşmaya başlar.

Pas oyununda defans hattı hücum hattına saldırır, koşu oyununda ise bu sefer hücum hattı defans hattına saldırarak boşluklar açmaya çalışır. TE'ler de bu boşluk açma işine yardım ederler. Fullback (FB) de geriden hızlanarak defansta oyuklar açmaya çalışır. LB'ler koşu oyununda boşlukları kapatmaya çalışırlar. Ayrıca bir kere o down'ın koşu oyunu olduğu anlaşılınca aslında tüm defans topu tutanın üstüne doğru yığılır.
RB ilerlemeye çalışırken
RB'ler deneme başına yarda ile övünürken, bundan hücum hattı da payını alır. Eğer top hücum oyuncusundayken defans oyuncusu topunu yere düşürürse buna fumble denir. Top boştayken defans topu bir de kaparsa "fumble recovery" olur. Aynı INT gibi defans fumble ile kaptığı topla da TD'a koşabilir.

Takımlar pas oyunuyla genelde daha çok yarda kazanırlarsa da, koşu oyunu da hücumu dengelemek için gereklidir. Önemli olan ne yapılmak istediğinin defans tarafından anlaşılamamasıdır. Örneğin play-action denen teknikle QB topu RB'e verir gibi yapar. RB sanki topu almış gibi ilerlerken aslında top QB'nin elindedir ve pas atar. Bu sırada defansın dengesi bir hayli bozulabilir.

İkinci önemli konu da kaç oyuncunun QB'e saldıracağı veya koruyacağı, kaçının pas için koşacağı gibi adam tahsislerinin dengesidir. Bazen oyunun bir yönüne daha çok adam tahsis edilerek, veya down'ın gelişimine göre görev değiştirerek avantaj sağlanabilir. Örneğin defansın en gerisinde yer alan S pozisyonundaki bir adam bile blitz yapabilir. Veyahut FB pozisyonundaki oyuncu açılarak pas alabilir. Varyasyonlar sınırsızdır, o yüzden bu oyunu seyretmesi zevklidir.

Şimdi de özel takım oyunlarını inceleyelim. Kicker pozisyonundaki oyuncu yerdeki topa ayakla vurmakla sorumludur. Devre başlangıçlarında ve TD ile FG sonrasında oyun kickoff ile başlar. Burada topa kicker vurur. Ayrıca FG ile 1 puanlık conversion'larda da topu kicker kullanır.

Kickoff için top vurulduktan sonra ileri atılan top kickoff returner tarafından yakalanır. Bu sırada kickoff yapan takımın oyuncuları üstüne doğru koşmaktadır. Eğer ilerleyemeceğine kanaat getirirse dizini yere dayayarak fair catch yapar ve takımı oyuna kendi 20. yardasından başlar. Veya topu kaptıktan sonra topla koşarak ilerler ve tackle edildiği yerde takımı 1st down'ına başlar. Bazen returner herkesi geçerek TD'a kadar gidebilir.

Punter pozisyonundaki oyuncu da punt yapar. Bu oyuncu kicker'dan farklıdır. Punter'ın iyisi topa hem ileri doğru hem de havada uzun süre duracak şekilde vurabilir, böylece takım arkadaşlara topun düştüğü yere daha yakın pozisyon alabilirler. Rakip takımda topu punt returner tutar. Aynı kickoff'da olduğu gibi fair catch, ilerleme ve TD ihtimalleri vardır.

Organizasyonlar

Amerikan futbolunun zirvesi şüphesiz NFL'dir. Tarafsız sahada yapılan ve çok şenlikli geçen SuperBowl maçında NFC ve AFC şampiyonları oynar, kazanan NFL şampiyonu olur.

Bunun dışında ABD'nde kolej futbolu da en az NFL kadar zevklidir. Kolej futbolunda oyuncular daha atletik olduğunda oyunlar daha zevkli gelişir. Tipik olarak Cumartesi günleri kolej futboluna, Pazar günleri de NFL'e ayrılmıştır. Ayrıca liselerde de futbol hayli popüler bir spordur.

Ülkemizde de son yıllarda üniversite takımları TAFL ligi olarak maçlar oynanmaktadır.

36 yorum:

  1. ben punter ile kicker arasındaki farkı tam anlayamadım ikisi de punt yapmıyo mu anladıgım kadarıyyla kicker o 1 sayılık oyunu yapan ya da 4.dawn hakkındaysa vuran kişi punter ise oyunu başlatan mı ?
    yazıyı baştan sona kadar okudum çok ayrıntılı güzel yazılmış gayet anlaşılır oyunu biliyodum ama kavramlardan pek haberim yoktu bu yazı bu açlığı mı gidermiş oldu saolun

    YanıtlaSil
  2. Sayın alparsla'nın izniye editoryal müdahalede bulunayım:

    Punter ile kicker farklı pozisyonlar ve 2 ayrı iş yapan oyunculardır.

    Punter genelde 4th down'da, yani başarısız gtmiş bir hücum organizasyonu sonunda topu rakibe teslim etmek için oyuna girer. Asıl işi topu rakibin arka sahasına ayağıyla atmaktır. Bunun için "long snapper" denen arkadaş topu bacaklarının arasından punter'a atar (bacak arasından 15 yarda gerideki adamın göğüs hizasına topu atabilmek). O da topu tutup, futbol kalecilerinin degaj yapışına benzer şekilde ayağıyla çok yüksek ark çizen bir atış yapar (her zaman değil, bazan da belli bir yere topu atması istenir, buna "directional punt" denir). Burada amaç topun havada kaldığı süreyi(hang time)maksimize etmektir. Top süzülürken punt takımının diğer üyeleri rakibin "punt returner"ını yakalayabilmek için sahanın diğer tarafına koşarlar. Top ne kadar havada asılı kalırsa (hang time adı buradan gelir) punt takımı o kadar çok hedefe doğru koşabilir. Ortalama bir 40-45 yd civarında yol alır ve topun 4 saniyeden fazla havada kalması beklenir.

    Kicker (yada tam adıyla "place kicker")ise oyuna sadece penaltı atmak için giren futbolcu gibidir. Onun işi TD yapmanın mümkün olmadığı durumda oyuna girerek ayağıyla yaptığı vuruşla topu direklerin arasından geçirip sayı yapmaktır. Bu skor biçimine "field goal" (FG) denir. Ayrıca TD sonrası ekstra sayı da kicker'in görevidir. Bu işlem "snapper"in topu "holder"a tutucu)atması, holder'in topu yere koyması ve kicker'in da sayı vuruşunu yapmasından mürekkep bir takım çalışmasıdır. En uzun FG'ler 55yd civarındadır.

    Amerikan futbolunda FG ve punt'a yaklaşım "TD yapamıyorsan FG dene, onu da aklın kesmiyorsa punt yap" şeklinde formüle edilebilir...

    YanıtlaSil
  3. ayrıntılı cevap için teşekkürler kafamda soru işareti kalmadı

    YanıtlaSil
  4. Yazı için çok teşekkürler. Eminim ki bizim ülkemizdeki çoğu insan, sırf ben bu oyunun kurallarını bilmiyorum diyerek izlemek istemiyor. Ben de arkadaşlarıma amerikan sporlarının kurallarını öğretmeye çalışıyorum; ancak artık onlara tek söyleyeceğim sizin blog'unuzu takip etmeleri olacak. Beyzbol ve futbol konusundaki öğretici yazılarınız için çok teşekkürler.

    Birşey eklemek istiyorum: kicker ve punter'ların görevi topa ayakla vurmak olsa da; bazen topa vurduktan sonra, kendilerine doğru süratle koşan rakip punt returner'ını olanca cesaretleriyle durdurmaları da takdire şayan bence.

    (Bu arada size ve Sarper Abi'ye bisiklet ile ilgili harika yazılarınız için teşekkürler!)

    YanıtlaSil
  5. ben bu top iadelerinde yapılan kısa plase vuruşların amacını öğrenmek istiyorum. Punter veya kicker yere dikilen topa gelip hafifçe vurup topun hareketini tamamlayarak gittiği mesafede tamamen durmasını bekliyorlar bundaki mantık nedir?

    YanıtlaSil
  6. Bu dediğiniz -yanlış anlamadıysam- onside kick, ayrıntılı açıklamaya wikipediadan bakabilirsiniz.

    http://en.wikipedia.org/wiki/Onside_kick

    Bu aslında bir çeşit trick play, yani rakibi şaşırtmak için kullanılan oyunlar.

    http://en.wikipedia.org/wiki/Trick_play

    Fake punt ve onside kick'e karşı karşılayıcı takımın wedge denen bir ünitesi vardır. Bunlar vuruşu son ana kadar izleyip, trick play olmadığını anladıktan sonra geri koşarlar. Özel takım formasyonlarını ve taktiklerini anlatan iyi bir sayfa:

    http://joehutch.tripod.com/dasbook/specialteams.htm

    YanıtlaSil
  7. [Adsız] 2 şeyi sanırım karıştırdınız. Onside kick'de (K'in plase yaptığı vuruş) top saha boyunca 10 yd katettikten sonra oyuna girer ve kim yakalarsa atak hakkını kazanır. Bu nedenle kimse topum hareketinin bitmeini beklemez, topa saldırır.

    Diğer yandan bazı punt ve kick oyunlarında tutucu "safe catch" işareti verdikten sonra artık topa değemez ve oyun topun yakalandığı/durduğu yerden başlar. Topu veren (ve savunmaya geçen)takım için ideal punt/kick rakibin 1 yd çizgisinde durandır. Bu nedenle punt/kick takımı oyuncuları, eğer top hala rikip end zone'a doğru yuvarlanmaya devam ediyorsa topa eşlik ederek durmasını beklerler ki rakip en uzak mesafeden atağa başlasın...

    YanıtlaSil
  8. o halde nasıl bir işaret olduğunu bilmiyorum ama safe catch işaretini her halükarda verip kısa kick off oyunlarında işi garantiye almak mantıklı madem 10 yard sonra herkes topa ortak oluyor ver işareti olay durduğu yerden devam etsin. Örneğin en son wide card maçında oldu halende bir anlam veremediğim bir hareket maçın sonlarında geride olan takım yapıyor bunu genelde mantık topu 10 yard sonra kapmak olsa gerek ama rakipte madem bir işaret ile topa dokunmayı engelleyebiliyorsa bir anlamı yok bence bunu denemenin.

    YanıtlaSil
  9. Bir klasik "türk uyanıklığı" seziyorum :))

    on-side kick'de (Kısa kick) safe catch olmaz...

    Safe catch, rakip takımın punt veya skor sonrası [uzun] kick'inden sonra top süzülürken KR (kick returner) tarafından "tamam ben bu topu tutup koşmaya çalışmayacağım, tuttuğum yerde ya da ben dokunmadan nerede durursa oyuna oradan başlayacağım" anlamına gelen harekettir.

    YanıtlaSil
  10. 4.hakkında topu karşı tarafa iade eden punter degajı kendi takım arkadaşlarına doğru kısa tutup 10 yard sonra onların topu kapmasını sağlamak hakkına sahip midir yoksa yasak mıdır punt 4.hakta kick sayı sonrası iade amaçlı yapılıyor onside kick nedir ne amaçla ne zaman yapılır. Örneğin topu kick ile karşı takıma atarken yine kendi adamına doğru atsa 10 yard sonra tutabilir mi? bunlarla ilgili detaylı bir bilgi verilirse çok iyi olur kanımca, ingilizce sitelerden dil nedeniyule anlayamıyorum. teşekkürler

    YanıtlaSil
  11. 4.hakkında topu karşı tarafa iade eden punter degajı kendi takım arkadaşlarına doğru kısa tutup 10 yard sonra onların topu kapmasını sağlamak hakkına sahip midir yoksa yasak mıdır

    BU HAKKA SAHİPTİR AMA GENEL OLARAK HİÇ UYGULANMAZ. BUNUN YERİNE PUNT YAPILACAK HAVASI VERİLİP BİR PAS/KOŞU OYUNU DENENİR (DAHA İSABETLİ OLACAĞI İÇİN)

    punt 4.hakta kick sayı sonrası iade amaçlı yapılıyor onside kick nedir ne amaçla ne zaman yapılır.

    ON-SIDE KICK, SAYI YAPAN BİR TAKIMIN TOPU KICK İLE RAKİBE VERMEK YERİNE YENİDEN HÜCUM HAKKI ELDE EDEBİLMEK İÇİN KISA VURUŞLA KAZANMAYA ÇALIŞMASI İÇİN YAPILIR. GENELDE MAÇIN SONLARINDA SKORDA GERİDE OLAN TARAFIN SAYI YAPTIKTAN SONRA BİR HÜCUM HAKKI DAHA KAZANMASI İÇİN OYNANA BİR KUMARDIR.


    Örneğin topu kick ile karşı takıma atarken yine kendi adamına doğru atsa 10 yard sonra tutabilir mi?

    EVET TUTABİLİR.

    SELAMLAR
    SARPER

    YanıtlaSil
  12. GİZEMLİ YORUMCUYA EK CEVAP:

    Punt yapan takımın 10 yrd sonra topa dokunmaya hakkı var mıdır bilmiyorum. Önceki cevapta "hakkı vardır" diye ukalalık yaptım. Evdeki NFL kural kitabını bulmam gerek.
    Sarper

    YanıtlaSil
  13. 4.hakkında topu karşı tarafa iade eden punter degajı kendi takım arkadaşlarına doğru kısa tutup 10 yard sonra onların topu kapmasını sağlamak hakkına sahip midir yoksa yasak mıdır

    BU HAKKA SAHİPTİR AMA GENEL OLARAK HİÇ UYGULANMAZ. BUNUN YERİNE PUNT YAPILACAK HAVASI VERİLİP BİR PAS/KOŞU OYUNU DENENİR (DAHA İSABETLİ OLACAĞI İÇİN)


    (Ben de italik olayım)
    10 yard sonra alabilir, zaten esasen punt'ın normal bir play'den tek farkı odur. Rakip takım, yani punt'ı return edecek takım sırf bu iş için wedge adı verilen 5 kişiyi son ana kadar önde bulundurur ki, katakulliye gelmesin. Maçlardan dikkat edin, punt returnlerde kickoff'a göre çok daha az kişi geride bulunur. O yüzden punt returning ile kickoff returning benzer gibi gözükse de, farklı yetenekler gerektirirler.

    YanıtlaSil
  14. ben gizemli yorumcu :)) sarper bey cevaplar için teşekkür ederim olay sayenizde anlaşılmıştır. Ancak kick sonrası olay geçen akşam ki maçta yaşandı. kick ile sayı sonrası topu iade eden takım 1o yard sonra topa müdahale edemiyor ancak rakip oyunculardan birine değerse sekerse alabiliyorlar yani ilk temas rakipten olmalı kanımca, saygılar.

    YanıtlaSil
  15. Onside kick'te rakibin değmesine gerek yok, topun dikine 10 yd gitmiş olması yetiyor.
    Selamlar

    YanıtlaSil
  16. Eğer değmesi gerekseydi karşılayıcı takımın tüm elemanları geride beklerdi, ve onside kick yapıldığında da nasıl olsa topa rakip değemeyeceği için yavaş yavaş gidip topun üzerine kapanıp o noktadan da başlarlardı. Yani, mantıken de dokunma gibi bir şart saçma olurdu. O yüzden karşılayıcı takımdan bir bölüm sırf onside kick'i kontrol için ileride kalıyor ve karşılayıcı takım geride yığılmıyor.

    YanıtlaSil
  17. çok sagol senin sayende amerikan futboluna daha da bağlandım.. :DD

    YanıtlaSil
  18. hocam açıklamalar için teşekkürler. benim asıl merak ettiğim normal sezonda oynanan 16 maç nasıl belirleniyor? kendi konferansında bir takımın oynayabileceği 15 takım var. diğer konferansta 16 takım var. fikstür nasıl belirleniyor?

    YanıtlaSil
  19. 32 takım 2 konferansa, konferanslar da 4 takımlı 4 gruba ayrılıyor. Her grup kendi içinde normal lig gibi iki devreli karşılaşıyor. Bu mühim, çünkü bir grubun lideri her türlü playoff'a çıkıyor. 6 maç böyle.

    Bir grup, her sezon karşı konferanstan başka bir grupla eşleşiyor. O grupların takımları birbiriyle tek devreli maç yapıyor. 4 daha ekle, etti 10 maç.

    Kalan 6 maç da kendi konferansındaki 12 takımın 6'sı ile yapılıyor.

    Tabii 32 takım sadece 16 maç yapınca "schedule strength" muhabbeti de bol bol dönüyor.

    http://espn.go.com/blog/nflnation/post/_/id/115715/2014-nfl-strength-of-schedule

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. teşekkürler benim için en büyük sorun çözülmüş oldu :) sadece oyunun kurallarını bilmek de yetmiyor. maçları daha iyi takip edebilmek için lig sistemi de önemli shedule strenght ise bana fazla önemli değil gibi geldi çünkü verdiğiniz linkte bakınca takımların 2013 galibiyet yüzdeleri birbirine çok yakın. küçük bir sorum daha var karşı konferans grubu ve diğer konferans içi 6 maçın shedule strenght ile bağlantılı herhangi bir kuralı var mı yoksa fikstürü vb hazırlayanın insiyatifinde mi?

      Sil
  20. Aslında tüm soruların cevabı burada:

    http://en.wikipedia.org/wiki/National_Football_League_regular_season#Formula

    Dediğiniz gibi schedule strength ile ilgili ekstra iki maç var.

    YanıtlaSil
  21. Dünyanın açık ara en zevkli sporu izleyelim izlettirelim imkanımız varsa oynayalım açıklamalar için teşekkürler

    YanıtlaSil
  22. Açık ara dünyanın en zevkli sporu açıklamalar için teşekkürler

    YanıtlaSil
  23. Dünyanın açık ara en zevkli sporu izleyelim izlettirelim imkanımız varsa oynayalım açıklamalar için teşekkürler

    YanıtlaSil
  24. Merhaba hocam bir soru aklima takildi nflde tek pas atma hakki var diye biliyodum ama bu videodaki 4.57. Saniyedeki hücumu anlayamadim. https://youtu.be/XtkCKj_29JA

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Selamlar,

      Tek "forward pass" atma hakkı var. "Lateral & Backward pass" istenildiği kadar atılabilir. Bu tarz paslar sadece "trick play"lerde kullanılır.

      Bahsettiğiniz oyun "halfback option play" adlı trick play, yani pek rastlanan bişey değil. Kırk yılın başı şaşırtmak için kullanılır, ki burada da iyi şaşırtmışlar :)

      https://en.wikipedia.org/wiki/Halfback_option_play

      Sil
  25. Hocam merhaba öncelikle açıklamalarınız için teşekkür ederim. İki sorum olacaktı safety ile cornerback, halfback,fullback ve runningback arasındaki farklar neler ben anlayamadım sanki hepsi aynı şeyi yapıyor gibi geliyor :D

    YanıtlaSil
  26. Sağolun :)

    Bahsettiğiniz tüm pozisyonlar "back" pozisyonu. Defensive backfield ve offensive backfield. Yani, oyunun başladığı yer olan "scrimmage line"ın gerisindeki adamlar. Ama aynı şeyleri yapmıyorlar elbette.

    Safety ile cornerback defans adamları, yani diğerleri ile alakaları yok :) Bizim futbolla ifade edersek, 4-4-2 düzenine göre safety'ler stoperler (ve hatta daha geriye gidersek, free safety (FS) libero, strong safety (SS) stoper), cornerbackler ise sağbek ve solbekler.

    Offensive backfield'a gelirsek: Halfback ile fullback'lerin ikisi de teorik olarak running back (RB). Ancak, son 20 senedir fullbacklerin kullanımı azaldığı için, genelde halfback=running back kabul ediliyor.

    Buna göre, RB koşu oyunlarında topu alıp koşan adam. Fullback de -eğer varsa- onun önünden koşarak olası rakiplerini bloklayan/deviren adam pozisyonundadır.

    YanıtlaSil
  27. Geçen hafta the blind side filminin izledim etkilendim yavas yavas Nfl ile ilgilenmeye başladım pek oyuncu tanımıyorum bu sezon en azından izlediğim maçlarda bir iki tanesini tanısam fena olmaz o yüzden mevkisinde en iyi olan oyuncular sizin gozunuzde kimler acaba mesela
    QB:Tom Brady
    OT: Michael Oher ehehe :D
    tarzında soylerseniz sevinirim saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Elbette. Bu oyuncuları araştırarak başlayabilirsiniz.

      QB: Jay Cutler
      RB: Matt Forte
      WR: Alshon Jeffery
      TE: Martellus Bennett
      OT: Jermon Bushrod
      G: Kyle Long
      C: Will Montgomery
      DE: Jarred Allen
      DT: Jeremiah Ratliff
      LB: Shea McClellin
      CB: Tim Jennings
      S: Ryan Mundy
      K: Robbie Gould

      Sil
  28. Savaş bey size bir sorum olacaktı. İnternette hangi maçları izleyebilirim diye gezinirken Kanada futbol ligi (CFL)'de Hamilton Tiger Cats-BC Lions maçına denk geldim şu ana ilk yarının bitmesine 7.40 saniye var Hamilton 31-1 önde ben Amerikan futbolunda ki kazanılabilecek en küçük sayının 2 olduğunu biliyordum acaba 1 sayı nasıl alınmış olabilir sayıyı alan oyuncunun yanında (Single point) yazıyor şimdiden teşekkürler Savaş bey.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. CFL adlı ligde Amerikan futbolu değil, bir hayli benzeseler de yine de çokça benzemezlikleri de olan Kanada Futbolu oynanır :)

      https://en.wikipedia.org/wiki/Canadian_football

      Orada tek sayı mümkün:
      Single (rouge):

      Scored when the ball becomes dead in the possession of a team in its own goal area, or when the ball touches or crosses the dead-line, or side-line-in-goal, and touches the ground, a player, or some object beyond these lines as a result of the ball having been kicked from the field of play into the goal area by the scoring team. It is worth one point.

      Sil
  29. Merhabalar öncelikle verdiğiniz bilgiler ve emeğiniz için teşekkür ederim gerçekten başarılısınız bu başarılarınız devamını dilerim. Soruma gelince bugün NFL Madden 15 oynuyordum Touchdown yaptıktan sonra 2 puanlık oyunu oynadım pas oyunu olarak oynadım ve interception oldu ama bilgisayar end zonedan çıkmadan ben tackle yaptım oyun topu tekrar kickerla bana gönderdi ben tekrar hucum ettim ardından başka bir maçta bu tekrar gerçekleşti, canlı maçlarda bu tarz birşey görmemiştim. Bu oyun hatası mı yoksa nadirende olsa olabiliyor mu ?

    YanıtlaSil
  30. Conversion safety olmuş sanırım.

    https://en.wikipedia.org/wiki/Safety_%28gridiron_football_score%29#Conversion_safety

    Bu sene yapılan kural değişikliği ile mümkünmüş.

    Bir de, zaten safety sonrası safety'yi "yiyen" takım topu "safety kick" ile tekrar rakip takıma verir.

    http://www.nfl.com/rulebook/safety

    YanıtlaSil

  31. "Savas Alp21 Ağustos 2015 14:48
    Elbette. Bu oyuncuları araştırarak başlayabilirsiniz.

    QB: Jay Cutler...."

    Mevkisinde en iyi olan oyuncular? Jay Cutler? Adam NFL'den muhtemelen ışık hızıyla kaçmıştır?:)

    Yazı çok güzelmiş bu arada eline sağlık. Refere edeyim.

    YanıtlaSil