TUR2013 ve Mustafa Sayar: Üstüme Gelmeyin Yazdım İşte!!

(Yazıyı dün gece web'e koyduktan sonra hem değerli yorumlar geldi, hem de @ammattipyoraily'yle bir DM teatisi yaptık. Daha doğrusu kendi bulgularını ve kanısını bildirdi.. Yazımı değiştirmeden, ondan gelen ilgili mesajları yazının en altına bu formatta koydum. Yine Bisiklet Sporu (sanıyorum twitter'da @BisikletSporu) ve Özgür Nevres'in yorumları da teknik açıdan okunmaya değer. Aşağıda ikisini de bulabilirsiniz. Bu açıklamalar dışında gerekirse ben de yorum kısmından olaya dalacağım.) 

Bir Türkiye Turu daha bitti. Yarışa ilginin arttığı, seyredenlerin çoğaldığı, hakkındaki tartışmaların kalitesinin bile yükseldiği bir yarış oldu. Ve 2003'den sonra ilk defa bir Türk sporcu Genel Klasman şampiyonu oldu. Konya Torku Şekerspor'dan Mustafa Sayar hem Elmalı, hem de Meryem Ana yokuşundaki olağanüstü performansıyla yarışı kazandı. 

TUR2013'e katılmadım. Yarışın PR'ından sorumlu Sayın İpek Özgüden davet etmiş olmasına karşın, öyle "Haydi ben bir hafta TUR2013'e gidip geleyim" gibi bir rahatlığım maalesef yok. Reddetmek zorunda kaldım. İşin bir başka yönü de var. Yarışa herhangi bir emeğim geçmemişken, ekmek elden, su gölden, bol yıldızlı otellerde organizasyonun hesabından yatmak, onların arabasıyla yarışta yer almak beni rahatsız ediyor. Halkla ilişkiler mesleğinde böyle bir taraf var biliyorum ama ben daha alışamadım. Birinin evinde yanlayacaksın, buzdolabını boşaltıp şofbeni kullanacaksın, atlet-pijamayla dolaşıp, üstüne de utanmadan ev sahibini eleştireceksin. İnsana bunu sadece çocukları yapar. 

Aslında İstanbul'dan baktığımda yarış organizasyonunu eleştirecek bir şey görmedim. Her sene ilgi artıyor, düzen intizam gayet iyi. Çıraklık bitti kalfalığın sonlarına geliyor ToT. Malum şahsın bir adım gerisindeler. Çekimler, yol ve trafik düzeni olgunlaşmış. Tüm katılımcılardan yarış organizasyonuyla ilgili son derece olumlu şeyler duydum. 

Yıllardır aynı konularda itirazım var TUR organizasyonuna. Tekrar edip geçeyim: Her etapta ilk üç sırayı alanların podyuma çıkarılmasına kategorik olarak karşı çıkarım, o hata devam ediyor. Tek günlük yarışlarda ilk üç sporcu podyuma çıkar, doğrudur. Etap yarışlarında ise sadece yarışın sonunda GK'ın ilk üçü podyum yapar. Yarıştaki yüzlerce bürokrata birden ödül verdirebilmek için böyle bir uygulamaya gidilmiş de olabilir elbette ve bu da organizasyonun cinliğine işaret eder. 

Daha önce de yazmıştım; "Türkiye Güzellikleri" mayosunun İngilizce'ye "Turkish Beauties" yani "Türk Güzelleri" olarak tercüme edilmesine muhalefet ediyorum. Mayoyu kazanana ödül olarak Ahu Tuğba & Serpil Çakmaklı'yla jakuzi sefası verilecek hissi geliyor üstüme, kikirdiyorum. Bu sene basın bildirilerinde de bazı acemilikler vardı ama başkaca bir aksaklık görmedim. Ha bir de ben, karım ve diğer yüzlerce manyağın, yarış bittikten beş saniye sonra sporcuları taciz etmeye başlamasını önlemek gerek. Lakin bundan pek şikayetçi değilim, Deniz Hanım iki gecedir Filippo Pozzato'nun eldivenleriyle uyuyor, ben de sular kesilirse 3 gün idare edecek kadar bidon toplamış durumdayım. 

Resimden sonra talana giriştik

Cuma günü Eurosport'ta yarışı anlatırken Berkem'den "podyum kızlarının sporcularla öpüşmesinin Ankara tarafından tasvip edilmediği" haberinin geldiğini ve öpüşmelerin yasaklandığını öğrendim. Hem kızlarımızın iffetini hem de bir bisiklet geleneğini kurtarmak için "Herifleri ben öpeyim!" dedim ama sesimizi duyuramadık. Lakin Andre Greipel bayağı ısrarcı olmuş öpüşmekte anlaşılan. Neyse ki Pazar günü Cumhurbaşkanı ve eşi gelene kadar ikna edildi. Şimdiden söyleyeyim, seneye kızların etekleri dizaltına iner, 2015'de beylere haşema bib tayt verilir. 

Yarışın teknik tarafına gelmeden önce, TRT'nin parkurdaki tüm belde kaymakamlarını, il spor müdürlerini ve köy ihtiyar heyetlerini röportaja almasının da olumlu etkilerini anmak gerek. Bisiklet yarışı, TV seyircisi açısından, saatlerce pedal çeviren adamlara bakmak demek. Arada lastik patlatan veya düşen olursa rutin bozuluyor, son beş dakikada da sprint telaşını seyredip bitiriyorsun. Çok sıkıcı bir şey. TRT, devlet televizyonculuğunun da verdiği sorumluluk duyusuyla, ileride genel müdür, müsteşar ve vali olarak göreceğimiz kamu görevlilerini hem bizlere tanıtıyor, hem de onların ekran korkusunu yenmeye yardımcı oluyor. Devleti ve milletiyle bölünmez bütünlüğümüzün tehdit altında olduğu şu kritik günlerde, bizler yöneticilerimizin fıtri zeka ve ifade yeteneklerini görüp takdir ediyoruz, beyefendiler de beyaz camda nasıl davranmaları gerektiği konusunda "on the job training" alıyorlar. Bir taşla kaç kuş bir arada.  

Abdurrahman Açıkalın ve Aydın Güney her yıl daha da iyileşen bir yarış organize ediyorlar. Çıkarttıkları işi takdir etmemek olmaz. Hiçbir aksaklık olmadan Alanya'dan İstanbul'a koca bir kervanı getirmeyi başardılar (Ah bir de İzmir finişinde kapatılması unutulan yan yol olmasaydı..). Federasyon Başkanı Emin Müftüoğlu'nu da elbette bu ikiliye katmamız gerek. Emin Bey'in başkanlığı döneminde özellikle ToT ve pist bisikletçiliğinde hamleler yapıldı. Velodromu olmayan bir ülkede sihir gibi bir şey. Federasyona ve TUR düzenleme ekibine teşekkür etmeliyiz. Katılmadığım için detaylarını ve kimler olduklarını bilmediğim yüzlerce kişi ve kurum da yarışın yapılabilmesini sağladılar, onlara da şükranlarımızı iletmek gerekir. Hiyerarşinin alt taraflarında 3 kişi işini yanlış yapsa şikayet edecek bin tane konu çıkar. Tüm katılanlar, hem gönüllülerin hem de yarış görevlilerinin yardımseverliklerini yazdılar, organizasyonu övdüler. Çok sevindim. Dedikoduların aksine, umarım bu ekip, önümüzdeki yıllarda da turu düzenlemeye devam eder. 

Şimdi açık konuşalım ki ToT zor bir yarış değil. 8 etapta toplam 1200 km civarı bir parkur geçiliyor. Kazananın ortalaması 41.2 km/h. Son iki etap 120 km civarındaydı. Özellikle yol kenarında seyrettiğim İstanbul etabı son 30 km'ye kadar rejenerasyon antrenmanı gibi koşuldu. Keza ilk etap da yumuşaktı. Toplam 3 etap zorlayıcıydı (3., 5., 6.). Meryem Ana yokuşu bile ikinci kategoriden öteye geçecek bir zorluk ortaya koymadı. 

Katılan takımların kadrolarına baktığımızda da, çok güçlü, şöhretli sporcu sayısı azdı. Çok kötü bir bahar sezonu geçiren Filippo Pozzato vardı ve sadece kilometre yapmak için gelmişti. Sprinterler iyiydi ama Andre Greipel ve Marcel Kittel 5 etabı paylaşıp gittiler. Genel Klasman'ın ilk 10 sporcusu içinde Cameron Meyer (Orica GreenEdge) ve Rory Sutherland (SaxoBank) gibi "iyi" domestikler dışında çok sükseli bir isim yoktu. Kolombiyalı Darwin Atapuma'yı iyi bir yokuşçu olarak biliyoruz ama onun dışında gerçek bir tırmanış ustası bulunmuyordu. Yani katılım oldukça sıradandı.

Marcel Kittel

Tüm bunlara rağmen yarışı Mustafa Sayar'ın kazanması bisiklet dünyasını şaşırttı. Sayar Elmalı'daki sert yokuş etabında 12" farkla üçüncü oldu, Meryem Ana etabını da şaşırtıcı bir performansla 18" farkla kazandı. Selçuk etabı biter bitmez sanal alemden Sayar'ın başarısını şüpheli görenlerin mesajları yayılmaya başladı.  

Bak yedirirler adama yazdıklarını sonra Marcel!!!

Açık konuşayım ki Eurosport yayınında ben de oldukça çekingen ve temkinliydim yaptığım yorumlarda. Başkalarını bilmem ama neden bu tavrı gösterdiğimi açıklamalıyım: 

Bisiklet sporunda pek mucize olmuyor. Olursa da huylanmak gerektiğini artık öğrendik. Armstrong, Ullrich, Pantani ve okuduğumuz her şey bunu bize kanıtladı. M.Sayar geçen seneki Türkiye Turu'nda birincinin 1h40' gerisinde 161. olmuştu. Bu sene ise çok daha iyi bir sezon geçiriyor. Cezayir ve Blida Turları'nda 2. oldu (her iki yarış da Cezayir'de koşuldu). Mustafa geçen sene ToT'tan önce belinden bir ameliyat geçirmişti. TUR2012 derecesinin kötülüğü buna bağlanabilir. Ama bir sene içinde, yokuşçu olsa bile performansını bu kadar geliştirmiş olması içimdeki şüpheciyi uyandırdı. 

Amatör Türk sporları hep büyük zaferler arkası kötü haberlerle sarsıldığımız örneklerle dolu. Halil Mutlu, Şule Sapmaz, Süreyya Ayhan, Nuran Taylan sevinçlerimizi defalarca kursağımızda bırakmış örnekler. U23 Halter Milli Takımı'nın 5 sporcusu ile takım halinde doping yapması ayrı bir yazı olur. Hala açıklığa kavuşmamış Aslı Çakır, Nevin Yanıt ve Gülcan Mıngır olayları da Türk sporunda çok ciddi bir doping sorunu olduğunu gösteriyor. Türk sporseveri olarak ben saflığımı, sporcu da masumiyetini kaybetti. 

Konya Torku Şekerspor geçen sene ToT'u Ivailo Gabrovski'yle kazanmıştı. Gabrovski eski bir dopingciydi. Yarışın bitiminden bir süre sonra, Gabrovski'den alınan numunelerde EPO'ya rastlandı ve maalesef buna şaşıran çok az oldu. Torku Şekerspor'un dopinge karşı kurumsal ve kalıcı bir politika geliştirmediği, bu seneki kadrosuna Yuri Metlushenko (2012'den beri) ve David de la Fuente gibi iki eski dopé'yi alarak gösterdiğini düşünüyorum. Sporcunun doping yapmasını belki önleyemezsiniz ama habire eski dopingcileri işe almak zorunda da değilsiniz. Bu anlamda gözümde takımın kredisi pek yok. 

Güven artırıcı önlemler paketinin bir parçası olan Biyolojik Pasaport Sistemi de uygulanmıyor. Vücut değerlerinin uzun dönemli kayıtlarını tutarak, olası dalgalanmaları saptamak üstüne kurulu bu yöntem anlık yapılan doping testlerinden daha ciddi bir uygulama. Torku Şekerspor bir Kıta Takımı olduğu için biyolojik pasaport programında yer almıyor ve habersiz yarış dışı testlere maruz kalmıyorlar. Konya Torku Şekerspor'a Mustafa'ya 2012 ve 2013'de kaç doping testi yapıldığını ve sonuçlarını soran bir mail attım ama yazının yayınladığı ana kadar bir cevap alamadım. 

Biliyoruz ki doping testleri idrar ve kan örneklerinin analiziyle yapılıyor. Son on yıldır, dopingden yakalananlar idrardan çok kan testleri sonucunda enselendiler. İdrar örnekleri temiz çıkan birçok sporcu kan örneklerindeki doping kanıtlarıyla yakalandılar. Ancak Türkiye Turu'nda kan testi yapılmıyor, sadece idrar örneği alınıyor. Buna karşın Meryem Ana etabı sonunda, vaziyetten huylanan federasyonun yetkililerinin ısrarıyla Mustafa Sayar'dan kan örneği de alındığına dair bir bilgi aldım. Mustafa Sayar kendisinden kan testi istenmediğini, sadece bazı rakip takım görevlilerinin UCI görevlilerine kendisine kan testi yapmaları için talepte bulunduklarını, görevlilerin ise bunu kabul etmediklerini söyledi. Son söylediği ise meydan okur şekildeydi: "Bana kan testi yapılmasını ben de isterim." Bu oldukça kendine güvenen, masumiyetine inanan birinin sözleri. 

Mustafa Sayar'la kişisel olarak hiç karşılaşmadım, sadece bugün kısa bir telefon görüşmesi yaptık. Ondan özellikle kuşkulanmak için bir nedenim yok. Tam tersi, bisiklet camiasındaki tanıdıklarım Mustafa Sayar'ın son derece düzgün bir genç adam olduğunu ve doping yapacağını beklemediklerini çok açıkça dile getirdiler. Öte yandan, kendisine performansı hakkında şüphelerim olduğunu söylediğimde benimle son derece medeni konuştu, sorduklarıma net cevaplar verdi. 

Diğer yandan, Meryem Ana etabında Mustafa'nın performansını irdeleyen bir tweet var. Twitter'da yokuş performanslarını analiz eden @ammattipyoraily nick'li, gayet ciddi bir arkadaş Sayar için şu tweeti attı: #TUR2013, Stage 6, Final Climb (5.27 km). Mustafa Sayar "66 kg": 13:51, 22.83 Kph, VAM 1677 m/h, 6.33 W/kg.· 29 Apr 13... Mealen söylersek,  5.27 km'lik yokuşu Mustafa 13'51"de çıkmış. Saatte 1,677 mt'lik bir dikey irtifa kazanımına denk geliyor. Mustafa'nın 66 kg olduğunu öğrenip bulduğu asıl ilginç değer ise 6.33 W/kg. Yani Sayar kilo başına 6.33 watt üretiyor.  Herhangi bir Türk sporcusunun tarihte böyle bir değere yaklaşmış olduğunu sanmıyorum. Büyük Turlar'daki en iyi yokuşçularda  bile, post-doping dönemde 6.3 W/kg'ın üstünde bir değer hatırlamıyorum. İnanılmaz bir performans. Daha sonra, yaptığımız görüşmede Sayar yarış kilosunun 68-69 olduğunu söyledi. Bu durumda 6.33 biraz düşüyor. 68 kg ağırlık için 6,14; 69 kg içinse 6,05 W/kg. Bunlar da çok elit değerler. Bu noktada Mustafa Sayar'ın  yokuşların yeni kralı olduğuna inanabilirsiniz. İnanmayabilirsiniz de...(Analizci arkadaş bu konudaki ilk tweet'inde Mustafa'nın değerini 6.13 W/kg olarak belirtmişti). 

Bu noktada Mustafa Sayar'ın antrenman ve yarışta güç ölçer kullanmadığını, hatta bisikletinde hız saati bile takılı olmadığını söylediğini belirtmem gerek. Dolayısıyla ona sorduğum 6.3 W/kg için bir yorumda bulunmadı. Kendisinin güçlü bir yokuşçu olduğunu ve yarışa sürekli irtifa antrenmanlarıyla hazırlandığını söyledi.

Yarışın bittiği pazar akşamı, TUR2013'ü tüm hafta izleyen bir gazeteci, Meryem Ana etabı bitişinde iyi tanıdığı bir takım doktorunun "Mustafa'nın suratını gördün mü, kıpkırmızıydı" dediğini aktardı.  Aynı izlenimi bir başka kaynaktan daha teyit ettim ve yazabileceğime karar verdim. Yüzdeki kızarıklıkların bir sürü nedeni olabilir. Kişinin doğal hali, güneş yanığı, aşırı efor, alerji, vs. Bir başka olası neden de vücutta hemoglobin sayısının aşırı yüksek oluşu. Kırmızı pigment içeren hemoglobin hücrelerinin çok oluşu vücutta (en belirgin olarak suratta) kızarmalara yol açıyor. 

Mustafa'nın alttaki resminde yüzünün parça parça kızarmış olduğunu görmek mümkün. Hemen yanındaki Emin Müftüoğlu'nun yüzü ise normal tonlarda. Bu kadarcık şey masumiyet karinesini yerle bir eder mi? Hayır etmez ama şüphelerimin giderek artmasına neden oluyor. Çünkü kan transferi sık kullanılan bir doping yöntemi ve göstergelerinden biri de yüzde oluşan kızarmalar. TUR2013'de kan testi yapılmıyor oluşu bu yöntemin tercih edilebileceğini düşündürüyor. Mustafa'nın başka zamanlarda çekilmiş web'de bulduğum 2 resmini daha aşağıya koydum ki herkes kendi izlenimini oluştursun.

Mustafa Sayar ve Emin Müftüoğlu Elmalı finişinde 

(Cyclingtr.com'dan cem'an 2 resimlerini yayınlamak için izin istedim ama daha bir ses çıkmadı)

Kan transferi dopingi oldukça sofistike bir metot.  Sporcunun yüksek formda olduğu bir dönemde, ondan alınan bir torba kan, uygun şartlarda bekletildikten sonra tekrar vücuda geri verilerek dokulara oksijen taşıyan hemoglobin sayısını artırma prensibine dayanıyor (bir nevi EPO etkisi ve 1986 yılına kadar yasak değildi).  Ancak göreli olarak sofistike bir yöntem. Kan torbası, şırınga, alınan kanı saklayacak doğru dürüst çalışan buzdolabı, kesintisiz güç kaynağı (Türkiye malum, zart diye keserler elektriği), kanı bozulmadan yarışa getirecek birileri ve yarış sürerken gizlice sporcuya nakledilmesini içeriyor. Tyler Hamilton'un "Secret Race" kitabında ne numaralar çevirildiği yazıyor. Konya Torku ve Mustafa Sayar'ın bu operasyonu başarıyla gerçekleştirecek bir organizasyon düzeyine ulaştıklarını pek aklım kesmiyor.  Yaklaşık 700.000 dolarlık bütçesi olan bir takım bu işi becerebilir mi? Çok şüpheliyim.  Tüm endişe denizimin ortasında kalan umut adacığında bayrağı dalgalandırmaya devam etmemin bir nedeni bu.  "Onlar beceremezler" diye umutlanmak da çok acı aslında... 

Mustafa Sayar'ın yarış sonrası açıklamaları da makul argümanlar içeriyor. Hem Elmalı'yı hem de Meryem Ana yokuşunu daha önce çalıştığını, takımın da çok iyi olduğunu (gerçekten de bu sene Konya Torku yarışta daha aktif ve öndeydi), rakipleri içinde gerçek yokuşçuların da pek olmadığına dikkat çekti. Üstelik, Konya Torku için ToT, sezonun en önemli yarışıdır ve pelotonun tersine, onlar formlarının zirvesine mutlaka bu yarışta çıkmayı hedeflemişlerdir. Rakipler konusunda da Mustafa haklı. Yarışı ikinci bitiren Eritreli N.Berhane, UCI merkezinde 3 yıl eğitim almış, Afrika dışında hiç tanınmayan bir sporcu. O kazansaydı yine soru işaretleriyle karşılayabilirdik. Darwin Atapuma da  temponun fazla geldiğini görüp kendini saklamış olabilir. Bu diğer sporcular için de geçerli. 

Benim takıldığım konu  %7.3'lük bir yokuşu Sayar'ın büyük aynada nasıl çıkabildiği ve 6.05 W/kg olarak tahmin edilen yokuştaki güç ortalaması. İkna olmanın yolu önümüzdeki günlerde performansını devam ettirmesi, idrar testlerinin temiz çıkması olacak. Ne yazık ki, bisiklet sporunda büyük sürprizler artık kahramanlık hikayeleri değil şüphe dosyaları yazdırıyor insana... 

Eski milli içkimizin etkisiyle pazar gecesi attığım tweetler'e birçok yorum aldım. Hemen herkes "Madem konuşmayacaksın, ne yazdın?" şeklinde tepki gösterdi. Haklıydılar. İşte ben de oturdum yazdım. Elimden geldiğince objektif olmaya, kimseyi suçlamamaya ve sadece şüphelerimin nedenlerini açıklamaya çalıştım. Mustafa Sayar'a kafama takılan bazı soruları sorma olanağı da buldum. Bu yazıya başka açıklamalar da gelirse seve seve yayınlayacağım. Eksik bilgiden kaynaklanan hatalar varsa yanlarına doğrularını yazacağım. Mustafa test sonuçları gelene kadar konuşmayacağını, temiz çıktıktan sonra ise söyleyecekleri olduğunu belirtti.  Bu onun hakkı. Ben ise şüphelerimi yazma hakkımı kullandım.

Ondan kuşkulandığım için Mustafa Sayar'dan utanç içinde özür dilemeyi çok istiyorum. Onu,  tertemiz bir Türk bisikletçisi olarak, büyük yarışlarda görmeyi, bir ProTour takımı formasıyla yokuş çıkarken çılgınca desteklemeyi umut ediyorum. Ben yanında koştururken soğuk bir ifadeyle baksın ve desin ki  "Utandın mı lan şimdi!?"

Umut fakirin ekmeği, Ye Memet ye... 

---------------------------0---------------------------------

Twitter özel mesaj olanağıyla @ammattipyoraily ile yazışmamız aşağıdadır. Benim dün akşam attığım, Mustafa'nın gerçek kilosunun 66 değil, 68-69 oluşuna verdiği yanıt ve kullandığı metotu belirtiyor. Ayrıca benim ilk mesajdaki varsayımımı doğru bulmadığını, Mustafa'nın güç oranının 6.27-6.29 W/kg arasında olduğunu söylüyor. Daha aşağıda da Meryem Ana yokuşunun görece kısa oluşundan dolayı Mustafa Sayar'ın performansını şüpheli bulmadığını, eğer 40 dakika civarında bir yokuşu bu performansla çıkmış olsaydı, o zaman dopingi düşünürdük demeye çalışıyor. Yokuşun detaylarını yarışı ikinci bitiren Yoann Bagot'nun SRM'inden almış. 

Bu Finli bisiklet meraklısının cevaplarını ben bu sabah gördüm. Silinmiş bölümler Sayar ve ölçümlerle ilgisizdi. 

#TUR2013 I talked to M.Sayar.His race weight is 68-69 kg. Your calculation of 6.33 W/kg (66kg) becomes around 6.01 W/kg (69kg). Am I correct?

14h

#TUR2013, Stage 6, Final Climb (5.27 km, 7.34 %, 387 m). Mustafa Sayar: 13:41, 22.83 Kph | 69 kg: 433 W, 6.27 W/kg | 66 kg: 418 W, 6.33 W/kg

14h

68 kg: 428 W, 6.29 W/kg ||| I usehttp://www.cyclingpowerlab.com/PowerComponents.aspx … for estimating climbing performances.

13h

In my opinion, 6.3 W/kg for _13 min 51 sec_ is NOT a suspicious performance. I'd say 6.3 W/kg for 40 min indicates doping.

13h

Correction: Sayar's time IS 13 min 51 sec - NOT 13 min 41 sec. I made a typo. The W/kg numbers are still correct.

12h

(...)

7h

(...)

7h

Ok, interesting. | #TUR2013, Stage 6, the details of the final climb are from Yoann Bagot's SRMhttps://twitter.com/YoannBagot/status/328603070214860801/photo/1pic.twitter.com/SC2qWdYYfb . He was 2nd (+0:18).

7h

My analyze of Sayar's power output based on Bagot's SRM details.